door Tjerk van der Ende

De primeur voor het ‘teruggeven van crimineel eigendom aan de maatschappij’ zorgt voor trotse gezichten bij de gemeente Schiedam. Eén iemand in het bijzonder: wethouder Antoinette Laan was de kartrekker in 2019 voor dit idee.

Laan diende als VVD-kamerlid in 2019 zelf het voorstel in voor deze maatschappelijke vorm van criminaliteitsbestrijding. “Eigenlijk is dit heel erg bijzonder”, reageert Laan op het feit dat de proef nou juist in de stad waar ze nu werkzaam is wordt uitgevoerd. “Ik ben er ook eigenlijk wel heel erg blij mee. Dit soort dingen zie je niet zo vaak.”

Vanaf april moet in de Gorzen de zogenoemde leerwerkplaats van start gaan. De plek, met de naam ‘De Steigers’, is bedoeld voor met name jongeren om vakkennis bij te brengen. Er wordt nog gezocht naar een exacte invulling van de activiteiten, waar met name Stichting J&S mee aan de slag gaat. “Maar de gemeente houdt een controlerende rol”, vertelt Laan.

Miami Vice

Laan weet nog goed wat de basis was voor haar idee. “Ik had destijds een beeld van Miami Vice: in beslag genomen boten en stoere auto’s waar politieagenten mee rondreden. Toen dacht ik: kunnen we dat in Nederland ook niet inzetten?” Haar voorstel werd unaniem omarmd door de Tweede Kamer, mede omdat toenmalig minister Ferd Grapperhaus ook bezig was met een soortgelijke pilot.

Toch was er geduld nodig voordat de eerste pilot wordt uitgevoerd. Pas vier jaar later vindt de eerste proef plaats. “Het is altijd te lang. Maar als je langer in het openbaar bestuur meeloopt, zul je zien dat zulk soort dingen een lange adem nodig hebben.” Maar voor Laan overheerst de trots. “Wij zijn gelukkig in Schiedam dat het hier de eerste keer gebeurt in Nederland.”

Toeval?

Volgens Laan is het absoluut toeval dat Schiedam is uitgekozen als proefgemeente. “In zo’n ministerie zijn de wandelgangen lang. Hier in huis is er veel inzet op gedaan. De burgemeester is er ook mee bezig geweest”, zegt Laan, die ontkent dat ze zelf heeft gelobbyd. “Ik zou willen dat het zo zou gaan, maar dat is niet zo.”

Laan denkt dat met het concept criminelen hard geraakt worden. “Je laat zien dat misdaad niet loont. Het geld dat je verdient met echt foute activiteiten gaat gewoon terug naar de samenleving. Je bent het gewoon kwijt. En deze mensen hard in de portemonnee raken is hetgeen wat ze het meeste pijn doet.”

Witwassen

Dat er met het concept sprake is van een verkapte vorm van witwassen, nota bene door de overheid zelf, is volgens Laan een verkeerde aanname. “Dan zoek je er wel wat achter. Dit is gewoon in beslag genomen. En gaat door alle wegen heen. En is teruggeven aan de samenleving op de goede manier.”