Schiedam - Op 11 juli komt een eerbetoon aan de slachtoffers van Srebrenica in het Stedelijk Museum Schiedam.

Op 11 juli is het 25 jaar geleden dat Srebrenica viel, een plaatsje in Oost-Bosnië. In de week daarna vond de grootste genocide in Europa na de Tweede Wereldoorlog plaats. Om de slachtoffers eer te bewijzen legt kunstenaar Peter Koole zaterdag 11 juli in het Stedelijk Museum Schiedam een bloem onder een van zijn schilderijen. Bezoekers kunnen dat ook doen. Bij de balie van het museum kan iedereen een gratis bloem meenemen. ‘Rond het ’veilige’ gebied van de VN waar Nederlandse soldaten bescherming boden, werden mannen en vrouwen gescheiden’, vertelt hij. ‘De mannen werden geëxecuteerd.’

De twee schilderijen van Koole in de tentoonstelling Realisme nu zijn het weekend van 11 en 12 juli 2020 voor het laatst in Schiedam te zien. Daarna verhuizen naar een tentoonstelling in de Laurenskerk in Rotterdam waar Koole een tentoonstelling heeft met tien schilderijen over Srebrenica. In Schiedam hangt zijn werk in de zaal waar het gaat over het (wereld)nieuws: vluchtelingen, Trump, Poetin. In andere zalen hangen onder andere stille schilderijen en zie je portretten.

De kunstenaar maakt al vijftien jaar schilderijen over Srebrenica. ‘Het onderwerp heeft mijn hart’, zegt hij. Elk jaar bezoekt Koole de Nationale Srebrenica Herdenking in Den Haag. Die gaat vanwege corona alleen digitaal door. ‘Ik kan nu niet naar Den Haag maar ga naar Schiedam. De bloemlegging in het museum is geen gezamenlijke herdenking maar een individueel, klein moment om stil te staan.’ Het kan dat bezoekers vanwege de 1,5 meter afstandsregels even moeten wachten voor ze hun eer kunnen bewijzen.

Koole legt zijn anjer onder zijn portret van Hatidža Mehmedović (1952 - 2018). Ze is overlevende van het bloedbad en jarenlang voorzitter van Moeders van Srebrenica, een vereniging van vrouwen die een familielid verloren tijdens het bloedbad. Zij raakte haar vader, man, twee broers en twee zonen kwijt. Koole schilderde haar voor de begraafplaats vlakbij Srebrenica. Daar liggen meer dan 6.000 stoffelijke resten herbegraven. Op 11 juli dit jaar volgt de herbegrafenis van weer een aantal resten.

Tot haar dood zette Mehmedović zich in om Srebrenica op de agenda te houden. Ze streed voor rechtvaardigheid’, zegt Koole. ‘Dat het Joegoslaviëtribunaal de daders berecht, dat er gezocht bleef worden naar de massagraven en dat Nederland schuld zou bekennen. Dat deed ze niet alleen voor zichzelf, maar voor álle moeders van Srebrenica.’

De Verenigde Naties hadden een aantal veilige gebieden gemaakt waar die vluchtelingen onder bescherming van VN-soldaten konden zijn, vervolgt hij. ‘Pijnlijk is dat de VN de garantie niet kon waarmaken. Het Bosnisch-Servische leger vermoordde meer dan 8.000 mannen en jongens. De VN heeft nooit zijn verantwoordelijkheid genomen, altijd verschuilde de organisatie zich achter immuniteit.

‘Pijnlijk voor Nederland is dat de aanwezige VN-soldaten Nederlanders waren’, vervolgt hij. ‘Ze konden de genocide niet voorkomen. Nederland gaat moeilijk om met het verleden in Srebrenica. Keer op keer gaat de staat in beroep in zaken die de nabestaanden hebben aangespannen. Het is belangrijk stil te staan bij 11 juli. Hoe graag sommigen ook het tegendeel willen, Srebrenica mag niet worden vergeten.’