Na de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen was al een duidelijk links blok zichtbaar, maar nu is de samenwerking ook officieel. De partijen Denk, GroenLinks, PvdA en Progressief Schiedam zien veel overeenkomsten en laten elkaar niet los. Mocht een van de partijen in de coalitie terecht komen, dan gebeurt dat alleen met de andere drie partijen erbij.

De vier partijen hebben samen 15 zetels. In Schiedam zijn 18 zetels nodig voor een meerderheid. De partijen spreken van een ‘progressief initiatief’, waarbij andere partijen niet worden uitgesloten. Maar de links-progressieve partijen willen graag samenwerken. “Je praat met elkaar. Je drinkt kopjes koffie. We hebben veel overeenkomsten”, zegt GroenLinks-voorman Yorick Haan. “We zien veel aanknopingspunten en dan kom je tot deze conclusie.”

De partijen hebben de verbintenis al gedeeld met verkenner Nathalie Gouweleeuw (VVD), voorafgaand aan de gesprekken met haar. Die gesprekken vonden de afgelopen week plaats. Nadat de vier linkse partijen met Gouweleeuw spraken, hebben zij ook de andere partijen ingelicht.

De samenwerking is een hard gelag voor de VVD, de grootste partij in Schiedam met 6 zetels. Zij dreigen óf buiten de boot te vallen, óf samen te moeten gaan werken met vier linkse partijen. “Dat is nog maar de vraag”, zegt VVD-leider Onno Spek. “Ik weet niet of ze elkaar vast blijven houden. Ik ga eerst maar eens wachten op het advies van de verkenner.”

Spek is op zijn beurt verontwaardigd dat de partijen de samenwerking niet eerder gedeeld hebben. Hij vindt dat de vier partijen hun samenwerking op maandag 4 april al kenbaar hadden moeten maken, het moment dat het verkenningsproces openbaar werd besproken met alle partijen. “Opmerkelijk dat ze dat niet doen”, zegt Spek. “Dat zou wel sjiek zijn geweest. Maar het staat iedereen vrij om een ‘soort bondje’ te sluiten.”

Openbaarheid

Dat het verbond van de vier partijen nog voor de publicatie van het verkenningsverslag naar buiten komt is opmerkelijk. Het AD publiceerde donderdag over de linkse samenwerking, op basis van een tip van een van de partijen. Daardoor voelden de vier partijen zich genoodzaakt om een dag later officieel naar buiten te treden met het progressieve initiatief. “Die brief is op een andere manier naar buiten gekomen dan we wilden. Dat was niet de bedoeling”, zegt Denk-leider Doğukan Ergin.

Als reactie op het linkse blok zei Spek gister in het AD dat de VVD streeft naar ‘een brede coalitie met middenpartijen en linkse partijen’. “Als zij een verbondje willen sluiten met alleen maar linkse partijen, dan is dat niet onze ambitie”, zei Spek in het AD-artikel.

Aanstellerij

De linkse partijen hekelen de uitspraken van Spek. “Hij doet in de media uitspraken over met wie wel en wie niet. Wij vinden het belangrijk dat we het proces netjes doen”, zegt Petra Zwang (PvdA). “Aanstellerij!”, reageert Spek. “Wie komt er nou met een verbond? Zij hebben de procedure niet juist gevolgd. Ik reageer alleen op hun verbond.”

Na de publicatie hebben de vier partijen nogmaals gebeld en niet alleen de intentie uitgesproken met elkaar te willen samenwerken, maar ook om elkaar vast te houden als het tot een coalitie aan gaat komen. “We hebben gisteren na het artikel elkaar gesproken en nog een keer tegen elkaar gezegd: we houden vast”, aldus GroenLinks-voorman Haan. Ook Petra Zwang (PvdA) bevestigt dat. “Wij laten elkaar niet meer los.”

De formatie komt aanstaande donderdag in nieuw vaarwater. Dan is de verkenningsfase afgerond, heeft verkenner Nathalie Gouweleeuw haar verslag gepubliceerd en debatteert de raad over het advies van de verkenner. Vermoedelijk volgt dan een nieuwe stap in het formatieproces en zullen partijen met elkaar om tafel gaan om inhoudelijk te kijken naar de vorming van een nieuwe coalitie.